Zamek Spiski (Spissky hrad)
W
północnej części Spiszu na wschód od Lewoczy (ok. 16 km) na
wyniosłym wzgórzu znajdują się ruiny największego zamku Spiszu, w
dużej mierze odrestaurowane. Zamek o powierzchni ponad 4 ha jest
jednym z największym w Europie Środkowej. Budowę średniowiecznego
zamku na trawertynowym wzgórzu rozpoczęto na pocz. XII wieku
(najstarsza pisemna wzmianka pochodzi z 1120 roku). Początkowo
pełnił rolę twierdzy granicznej wczesnofeudalnego państwa
węgierskiego. Potem na kilka stuleci stał się siedzibą żupana
spiskiego. W środku romańskiego zamku, zbudowanego na najwyższej
platformie zamkowej skały, stała potężna okrągła wieża mieszkalna. W
pierwszej połowie XIII wieku zastąpiono ją stojącą do dzisiaj wieżą.
Równocześnie pobudowano piętrowy pałac romański. Po najeździe
tatarskim król Bela IV wydał zgodę na wybudowanie na średnim
dziedzińcu pałacu. Pałac wraz z kaplicą zamkową budował ówczesny
prepozyt Maciej. Zamek Spiski wprawdzie oparł się atakom Tatarów,
ale mimo to w następnych latach wzmocniono jego system obronny. W
pracach budowlanych, które trwały cały XIII wiek, uczestniczyli
również mistrzowie kamieniarscy z Włoch.W XV wieku do przebudowy
zamku przyczynił się jego nowy właściciel Stefan Zapolya, który
chciał z zamku stworzyć siedzibę szlachecką. Zbudowano nowy pałac,
siedzibę rycerską oraz kaplicę św. Elżbiety. W roku 1780 zespół
zamkowy strawił pożar i od tego czasu dumny Zamek Spiski począł
popadać w ruinę. Udało się jednak uratować fragmenty wyposażenia
wnętrz i przenieść je do pobliskiego kasztelu w Hodkowcach.
Odrestaurowanie zamku zaczęto w 1970 r. i dzięki ofiarności
słowackich konserwatorów część zamku, a zwłaszcza obwarowania,
odbudowano i wzmocniono. Wysiłek i zaangażowanie konserwatorów
zostały docenione, gdy Zamek Spiski został wpisany na listę
światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO w roku 1993.
Obecnie
na zamku mieszczą się ekspozycje Muzeum Spiskiego obrazujące dzieje
zamku, średniowiecznej broni oraz sądownictwa feudalnego.U podnóża
Zamku leży miejscowość Spiskie Podegrodzie, która również obfituje w
zabytki a zwłaszcza znajdująca się nieopodal Spiska Kapituła, której
najcenniejszym obiektem jest późnoromańska katedra św. Marcina. Aby
informacji o tamtejszych zabytkach dopełnić, nie sposób nie
wspomnieć o cennym i bardzo starym kościółku p.w. Św. Ducha w
miejscowości Żehra. Kościół ten wpisany na listę narodowych zabytków
kultury zbudowano w XIII wieku. Jest to jednonawowy, wsparty na
jednej kolumnie kościół dwóch stylów romańskiego i
wczesnogotyckiego, w którym znajdują się wyjątkowe średniowieczne
malowidła ścienne (szkoda, że panuje tutaj całkowity zakaz
fotografowania wnętrz).
/więcej fotografii/ |