Wakacyjna wyprawa w maju Chorwacja- wyspa Bracz

         Kilka zdań jak przebiegł nasz wyjazd nad Adriatyk. Nasza wycieczka do Chorwacji na wyspę Bracz odbyła się na przełomie kwietnia i maja 2008. W składzie Jerzy z Bielska- Biała, moja żona Agnieszka no i ja. Wyjechaliśmy w środę o 10 15 z Dukli do Bielska po pana Jerzego. Po godzinnym odpoczynku wyjechaliśmy w kierunku przejścia granicznego w Zwardoń potem przez Słowację prowadziła nas nawigacja GPS najkrótszą drogą pomijając autostrady do przejścia Słowacko- węgierskiego w Komorno. Węgry podobnie jak Słowację najkrótszą drogą do przejścia Węgiersko- chorwackiego w Letenye. Na przejściu granicznym chwila odpoczynku, wymiana walut i dalej już autostradą do Zagrzebia potem na wybrzeże Adriatyku do Splitu. Trzeba nadmienić, iż autostrada na poziomie europejskim, płatne aczkolwiek warto ponieść koszty za taką drogę, piękne tunele najdłuższy około 6,5 kilometra. W Splicie przesiadka na prom i po około 45 minutowej podróży jesteśmy na wyspie Bracz w miejscowości Superat. Potem samochodem do miejsca noclegowego w Sutivanie.  Na fotografiach przedstawiam pięknie spędzone chwile w miejscowości Sutivan i okolicznych miastach, które zwiedziliśmy w wolnych chwilach od plażowania. ( Supeatr, Pučiśća, Selca, Milna, Povlja, Sumartin, Vidova Góra, Trogir, Makarska) Dwie ostatnie wymienione miejscowości zwiedziliśmy w drodze powrotnej aczkolwiek bardzo godne polecenia. Mieszkaliśmy u pani Gubić, która gościli nas przez dziesięć niezapomnianych dni. Właśnie dzięki jej spróbowaliśmy tamtejszej kuchni mianowicie ryby przyrządzonej na grillu „szara od kamienia”. Jeżeli ktoś chciałby wybrać się do Chorwacji na wyspę Bracz i zamieszkać u pani Gubić polecam i podaję kontakt:

Tel: 00 385 (0)21 638 039, 00 385 (0)21 638 039 

Mob: 00 385 (0)98 95 79 151,  00 385 (0)98 95 79 151

E-mail: apartmani.gubic@gmail.com

Pokonaliśmy 3045 km, zużyliśmy 24 litry Pb i 301,5 litra LPG, z moich obserwacji można powiedzieć, że lepiej wziąć euro i zmienić w Chorwacji na kuny jak w Polsce, żywność stosunkowo jest droższa niż w Polsce, paliwo LPG 3,35 kuny. Pobyt na początku maja był przyjemny temperatury wody w zatokach do 20°C, a na otwartym morzu 18°C powietrza w cieniu 25°C, a w słońcu do 37°C. W sezonie temperatury dochodzą do grubo ponad 35°C w cieniu.

Brač znajduje się w strefie klimatu śródziemnomorskiego z wszystkimi jego zaletami i charakteryzuje go aż 134 dni zupełnie bezchmurnego nieba w roku. Klimatycznie są charakterystyczne łagodne i deszczowe zimy, sucha i gorąca lata, ale i wyraźne różnicy między obszarami przy morzu i tych ponad 500 metrów wysokości. To najbardziej słoneczny obszar adriatycki z 2700 słonecznych godzin w roku. Średnie temperatury morza w letnich miesiącach wynoszą kołem 22°C, tak podczas gorących letnich dni można się odświeżyć w morzu. Od południa do wieczoru odświeżającym jest i łagodny wiatr maestral, a w godzinach wieczorowych burin - przyjemny wiatr z bračkich wzgórz. Różnice temperatury między porami roku są zmniejszone przez wpływ morza, którego temperatura jest stabilniejsza, a tak na bračkich plażach można widać kąpiących przez cały rok.

Sutivan to mała gmina na wyspie, usytuowana na północno-zachodnim wybrzeżu wyspy Brač, naprzeciw Splitu. Od Splitu jest oddalone o 13 kilometrów i jest z nim połączone już od czasu, kiedy powstał. Kiedy rzymski car Dioklecjan budował swój pałac w Splicie, jeden z jego dostojników budował swój w Sutivanu, pod dzisiejszymi Kavanjinovi dvori. Na podstawie tych śladów historycznych, można mówić o 1700-tej rocznicy życia w Sutivanu - miejscowość zdobyła nazwę od św. Ivana Krstitelja. Sutivan jest dzisiaj małą łagodną miejscowością z śródziemnomorską atmosferą i pięknymi zalesionymi plażami i promenadą, która się ciągnie od Lučice do zatok Likve, Prbuje, Stinive, Stipanske, Male Tihe i Vičje luke. W wymienionych zatokach znajdują się przepiękna kąpieliska, na których każdy odwiedzający może odnaleźć spokój i przepiękne przyrodnicze otoczenie prawdziwej śródziemnomorskiej atmosfery. Mieszkańcy Sutivanu są historycznie związani z rolnictwem, rybołówstwem i żeglarstwem. Rolnictwo jest rozwinięte i dzisiaj, dzięki płodnymi niwami i pracowitym mieszkańcom. Sutivan jest otoczony starodawnymi gajami oliwnymi i pięknymi winnicami, do których prowadzą polne drogi, które są jednocześnie i alejkami dla pieszych i ścieżkami rowerowymi bardzo wygodnymi do uprawiania sportu lub relaksowania. Dzisiaj się Sutivan rozwinął w współczesny turystyczny cel podróży, zorientowany na rodzinną, sportową i rekreacyjną turystykę. Ponad 2000 jakościowych łożysk w prywatnych domach i willach je przygotowano do przyjęcia wszystkich, którzy chcą odwiedzić tą przepiękną miejscowość śródziemnomorską. Z powodu wygodnego klimatu i rozmaitej oferty, goście mogą przebywać w Sutivanu przez cały rok. Każdego roku w lipcu się w Sutiwanu odbywa Festiwal sportów ekstremalnych 'Vanka regule', turnieje piłkarskie i w grze 'boćanje', który jest znany w całym świecie. Należy też zwrócić uwagę na Park przyrody Sutivan, wspaniałe dla wycieczek oraz miejsce stosowne do wypoczynku i rozrywki młodych i tych starszych. W ofercie Parku przyrody Sutivan znajduje się też odwiedzanie ogrodu zoologicznego, boiska do rekreacji (boćanje, koszykówka, mała piłka nożna, siatkówka na piasku itp.) oraz wypoczynek przy fontannie z wspaniałą ofertą napojów i dań grillowych. /więcej fotografii/

Supetar mający 3500 mieszkańców, jest największą osadą na wyspie Brač. Supetar jest usytuowany na północnej stronie wyspy Brač, w zatoce Św. Petra, od której otrzymał nazwę. Supetar jest dzisiaj jedno z głównych centrów turystycznych Dalmacji. Supetar jest linią promową popaczony z miastem Split, które jest centrum administracyjnym, kulturowym i ruchowym Dalmacji. W Supetru znajduje się kościół Marijina Navjeśtenja z XVIII wieku z dzwonnicą i Muzeum kościelnym. Obok kościoła są wczesnochrześcijańskie mozaiki z VI wieku. Dzisiejszyy kościół został zbudowany na podstawach wczesnochrześcijańskie bazyliki poświeconej św. Petru, od którego Supetar otrzymał nazwę. W Supetarskiej vale dominuje biała kopuła bizantyjskiego Mauzoleum rodziny Petrinović, która znajduje się na cmentarze obok kościołka św. Nikoli. Obok niego znajdują się też dwa wczesnochrześcijańskie sarkofagi, a pod cmentarzem są resztki rzymskiej villae rusricae. Ponad Supetrem znajduje się jeden z razem 19 zachowanych romańskich kościołków na wyspie Brač, Kościół św. Luky z XI wieku. Kościołek jest znany po najstarszym przedstawieniu łodzi w Dalmacji, która jest wygrawerowana w ścianie we wnętrzu kościoła. W okolicy Supetru, najczęściej w gajach oliwnych i winnicach, ale i w innych miejscach na wyspie, można zobaczyć liczne polne domki kamienne z dachami w kształcie kopuły. Domniema się, że właśnie tak wyglądały pierwsze domki człowieka przedhistorycznego. Przepięknym otoczeniem naturalnym, licznymi plażami w zatokach w okolicy, jakościowym zakwaterowaniem w apartamentach prywatnych i willach, bogatą i rozmaitą ofertą usługową, programami rozrywkowymi oraz możliwościami dla sportu i rekreacji (piłka nożna, tenis, nurkowanie), Supetar zaspokaja wysokie standardy turystyki na Braču. Z Supetru się organizują wycieczki na wyspy Hvar i Vis. Z powodu wspaniałego połączenia ruchowego z Splitem, odwiedzający mogą rozpoznawać bogatą i sławną historię dalmatyńskich miast znajdujących się w pobliżu, np. Trogir, Solin, Omiś, Śibenik lub odwiedzić niektórych z walorów przyrodniczych Dalmacji, np. rzekę Cetina, górę Biokovo i rzekę Krka. /więcej fotografii/

Pučiśća to osada i port na północnym wybrzeżu wyspy Brač. Osada jest znana z kamienno-rzeźbiarskiej tradycji, a kamień z kamieniołomów w pobliżu został zabudowany do Białego Domu w Waszyngtonie. Nazwa Pučiśća powstała z łac. puteus - źródło, to oznaczało źródła słodkiej wody zmieszanej z słoną przeznaczonej do pojenia bydła. Głęboka zatoka, w której są Pučiśća położone, rozdwaja się na dwie mniejsze zatoki: Pučiśki dolac i Stipanska luka. Wielki kamieniołom Veselje, który znajduje się na północny wschód od Pučiśća, był najważniejszym źródłem dochodów osady przez całą historię Pučiśća. Znany rzeźbiarz Andrija Aleśi w roku 1455 wynajął kamieniołom i z kamienia z Pučiśća stworzył swoje najbardziej znane dzieła. Ciągłość kamienno - rzeźbiarskiej tradycji dzisiaj zapewnia wspaniałe organizowana Kamienno - rzeźbiarska szkoła. Na maŁowiczym cmentarze w Stipanskoj luci został zbadany wczesnochrześcijański kościół św. Stjepana z chrzcielnicą. Kościół w późnym XI wieku przeżył wyraźne przekształcenia, kiedy Benedyktyni obok ni zbudowali klasztor. Na cmentarze, obok kościoła, znajduje się i grób wybitnego dalmatyńskiego rzeźbiarza z Pučiśća Vale Michielija. V kościele parafialnym (z roku 1576.) znajduje się drewniany relief patronu miejscowości św. Jerolima, obraz św. Roka (Tizianowego ucznia Sante Perande), a w parafialnym urzędzie jest zachowana znana Povaljska listina. W renesansowym kościele Marijinog Uznesenja (z roku 1533.) znajdują się groby znanych kamieniarzy z Braču, Ciprijana Źuvetića, Radojkovića, Akvila i Bokanića. Ponad Pučiśća, na Bračuti, znajduje się romańsko - gotycki kościół św. Jurja z pięknym renesansowym reliefem kamiennym św. Jurja. Dzisiejsza osada z charakterystycznymi domami u kamiennymi dachami rozwinęła się obok zamku Ciprijana Źuvetića i ciągu innych wież. U Pučiśćach podczas średniego wieku zbudowano aż 13 wież. Dlatego Pučiśća były nazywane i 'Portem Wież', z których najbardziej wartościowymi były już wymieniona Źuvetićeva, Akvilina i zamek rodziny Deśković. Pierwsza szkoła prywatna na wyspie została otwarta już w roku 1516; pierwsza czytelnia na wyspie Brač została założona w Pučiśćach w roku 1868. Największa dewastacja Pučiśća w historii zdarzyła się w roku 1943, kiedy włoskie wojsko spaliło miejscowość. W Pučiśćach się możecie rozkoszować kąpiąc się w krystalicznie przejrzystym morzu, rozkoszować się przepiękną zatoką, jedzeniem ekologicznym, znanymi bračkimi specjalnościami, jagnięciną z Braču, lokalnym winu, doskonałej oliwie z oliwek. Pučiśća to wspaniała miejscowość dla wypoczynku z dala od gwaru miasta oraz do rozkoszowania się przepiękną przyrodą i licznymi przepięknymi plażami w okolicy. Jeśli jesteście Mikosikiem odpoczynku aktywnego, w Pučiśćach oraz w bliskości samej miejscowości są idealne warunki dla kolarstwa, surfing, paragliding, narciarstwo wodne i nurkowanie. /więcej fotografii/

Selca są usytuowana w wschodniej części wyspy Brača, we wnętrzu wyspy, około 1 km od morza na 114 m ponad poziomem morza. Na wybrzeżu znajdują się zony turystyczne Punitnak i Ruźmarin, usytuowane wokół przepięknych plaż Radonja, Spilice i Źirje, w których się oferuje szeroki wybór jakościowego prywatnego zakwaterowania w apartamentach i domach wypoczynkowych. Selca po pierwszy raz zostały wspomniane w roku 1184 jako osada pasterska, a później jako centrum kamiennictwa na wyspie Brač. Symbolem Selaca jest kamień, który umożliwił rozwój przemysłu kamienia, z którego wzrosły przepiękne domy, kościele i zamki otoczone przepięknymi parkami. Zwłaszcza sugestywną lokalizacją jest Glavica, na której znajduje się starożytny chorwacki kościołek św. Nikoli z XI wieku z małą kopułą, ponad starego opuszczonego kamieniołomu. Selca też słynną z lokalnego jedzenia (jagnięcina, ser, wino, miód) i bogatej oferty pięknych restauracji, które pozostają w pamięci nie tylko wyglądem, bo i bogactwem lokalnej i internacjonalnej oferty gastronomicznej. W Selcach znajdzie Państwo wszystkie warunki na spokojny wypoczynek, przyjemne kąpanie się na licznych plażach i w zatokach, jakościową ofertę usługową, a miłośnicy rozrywki maja wszystko w zasięgu ręki w 20 km oddalonym Bolu.

Milna jest usytuowana w zachodniej części wyspy Brač, o 18 km oddalona od Supetru. Milna to jedno z najbardziej harmonijnych małych miejscowości urbanizmu barokowego na wybrzeżu dalmatyńskim i najlepszy przyrodniczy port na wyspie Brač, w którym już podczas budowania pałacu Dioklecjana w Splicie łodzi cara znajdowały bezpiecznego portu. Milna została założona XVI wieku, a rozwinęła się wokół zamku rodziny Ciernić, która zbudowała kościołek św. Marii. W Milnie dominują reprezentatywne dwupiętrowe domy właścicieli łodzi i kapitanów z Milny z XVIII i XIX wieku. Jej żaglowce pływały całym Śródziemnym morzem i dalekimi oceanami. W XIX wieku w stocznie w Milnie zostało zbudowano 16 żaglowców. Charakterystyczna łódź dalmatyńska, 'bracera' (która nazwę otrzymała po włoskiej nazwie wyspy Brač, Brazza), właśnie w Milnie dostała swojego prototypu. W zatoce Osibova znajduje się stary gotycki i nowy kościół św. Josipu. Zatoka, w której znajduje się Milna rozdwaja się w dwie części: Zalo i Pantera. Dzisiaj się na tym miejscu znajduje marina, współcześnie wyposażona do bezpiecznego pobytu i serwisu żeglarzy z całego świata. Krystalicznie czyste morze, lokalne zdrowe jedzenie, idealne warunki na nurkowanie, żeglowanie, rybołówstwo, połączenie z lądem, to podstawowe powody dla przybycie do tej przepięknej śródziemnomorskiej miejscowości. Piękna portu Boboviśće znajdującego się w pobliżu, wiosek Lożiśća i Podhume, plaż w okolicy i zatok w cieniu sosen są dodatkową gwarancją niezapomnianego wypoczynku z dala od gwaru i stresu życia współczesnego. /więcej fotografii/

Povlja są położona o 10 km na wschód od Sumartinu, na północnej stronie wyspy Brač. Nazwa Povlja pochodzi z łacińskiego przymiotnika Paulia (vallis) lub od nazwy posiadłości Rzymianina Paulianusa. Na dnie Źala, na dnie zatoki są jeszcze widoczne resztki antycznego gospodarcze - wiejskiego kompleksu (wewnątrz podwórza rodziny Vrsalović - Blaević). Dzisiejszy kościół parafialni św. Ivana Krstitelja powstał na ruinach monumentalnej wczesnochrześcijańskiej bazyliki (V wiek). Główny ołtarz został wzniesiony ponad wczesnochrześcijańskiej chrzcielnicy z fragmentami fresków. W bazylice się w średnim wieku znajdował grób św. Ivana Povaljskiego, czyje ciało uprowadzili Wenecjanie a trzymali go jako trofeum w kościele San Giovanni Elemosinario w Rialcie (tam też eksponowali ręce św. Ivana Trogirskiego, które w roku 1171 zostały odniesione z zburzonej katedry trogirskiej).
Benedyktyński klasztor został założony na tym samym miejscu w XI wieku. Został zdewastowany w weneckim ataku w roku 1145, a w roku 1184 został odnowiony. Zachowano naświetle drzwiowe z napisem, który w tym samym roku wspomina o majstrze Radonji, pierwszym chorwackim znanym rzeźbiarze. To napis z najstarszymi chorwackimi wierszami. Z roku 1184 pochodzi też lista posiadłości należących do opactwa, przepisana 1.XII.1250r. do znanej Povaljskiej listini, która jest zachowana w parafialnym urzędzie w Pučiśće oraz przedstawia pierwszorzędny językowy i historyczny pomnik.
Povlja są otoczone licznymi zatoczkami (Travna, Smokvica, Tičja luka, Tatinja, Luke) z rozmaitymi plażami, a w samej zatoce znajduje się bezpieczny port. Osada ma spokojną atmosferę i dlatego jest idealnym miejscem do relaksującego rodzinnego wypoczynku. Povlja w sezonie 2003 zostały uznane za najładniejszą małą miejscowość turystyczną według wyboru Wspólnoty Turystycznej województwa splitsko - dalmatyńskiego. Povlja oferują coś dla każdego, od licznych zatok, długich promenad i walorów kulturalnych, znanych specjalności dalmatyńskich, owoców morza, dobrego wina a przyjemnego towarzystwa przy dobrej muzyki, do niezapomnianego nocnego życia w licznych barach, pizzeriach a restauracjach. Szkoła nurkowania, wynajem gondoli, desek surfingowych, żaglówek, skuterów i łodzi do wycieczek całodziennych oraz boisko do małej piłki nożnej - na pewno zaspokoją nawet najbardziej wymagających!

Sumartin to malownicza miejscowość usytuowana w jednej ze zatok południowo-wschodniej stroni wyspy Brač. Port Sumartin (wcześniej nazywał się Vrhbrač) na południowo-wschodnim przylądku Braču został założony przez uchodźców przed Turkami z Makarskiego wybrzeza, którzy w roku 1646 weszli do tego portu. W już zdefiniowanych stosunkach ziemskich, musieli się oddać rybołówstwie i okrętownictwie (W miejscowości i dzisiaj działa mała stocznia.) Podstawy do klasztoru franciszkańskiego - na miejscu gdzie znajdował się średniowieczny kosciolek św. Martinu, od którego Sumartin otrzymał imię - podstawił w roku 1747 znany poeta dalmatyński fra Andrija Kačić - Miośić. Dzisiaj Sumartin, mający 618 mieszkańców, z powodu swojego portu promowego, obok Supetru i Bolu przedstawia drzwi do wyspy Brač. Podstawą gospodarczą jest rolnictwo, uprawa winnic i gajów oliwnych, rybołówstwo i turystyka. Port promowy i połączenie z Makarską (5 krat dziennie w sezonu turystycznym), jachty turystyczne i lokalne trawlery oraz odwiedzanie muzeum klasztornego, tworzą wrażenie żywej miejscowości turystycznej. Piękne plaży i krystaliczne czyste morze przyciągają odwiedzających, a przepiękna przyroda, bogata oferta gastronomiczna i uprzejmość mieszkańców gwarantują niezapomniany wypoczynek. Czyste morze (kąpanie się nawet w porcie), oferta świeżej ryby, przepiekna przyroda, możliwość kontaktu z nietkniętym środowiskiem wyspy gdzie produkuje się zdrowe jedzenie (ser, miód, jagnięcina, wino), oraz możliwości rozrywkowe w znajdującym się w pobliżu Bolu, wszystko to sprawia, że Sumartin jest atrakcyjnym miejscem pobytu. W pobliżu Sumartinu znajduje się kilka spokojnych i ukrytych zatok (Rasotica, Zukovik, Radovnja, Studena, Zvirje i Spilice) z żwirowymi i piaszczystymi plażami. /więcej fotografii/

Vidova Góra jest najwyższym wzniesieniem na wyspie (778 m n.p.m.) i równocześnie najwyższym wyspiarskim szczytem na całym Adriatyku. Nazwa góry wywodzi się od patrona XIII/XIV–wiecznego kościołka, który kiedyś stał na jej szczycie. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie jego pozostałości.
Ze wzgórza na południe rozciąga się przepiękny widok na urokliwy Bol z plażą Zlatni Rat i na pozostałe wyspy centralnej Dalmacji, z których najbliższą jest Hvar. Przy dobrej widoczności można zobaczyć także szczyt Biokovo, półwysep Peljesac, wyspy Korcula, Vis, Bisevo i Jabuka. Przy doskonałej widoczności z Vidovej Góry można dostrzec nawet wybrzeże Włoch. Na szczycie znajduje się mała gospoda serwująca miejscowe specjalności, takie jak szynka prosciutto, ser, wino i baranina, którymi można rozkoszować się siedząc przy kamiennych stołach. Na Vidovą Górę można dojechać samochodem. /więcej fotografii/

Trogir to przepiękne miasteczko na wybrzeżu Dalmacji, położone w zalewie Kasztelańskim, oddalone 28 kilometrów od Splita. Starówka Trogiru znajduje się na wyspie pomiędzy Čiovem i lądem i połączona jest z pozostałą częścią miasta kamiennym mostem. Miasteczko Trogir jest w dosłownym sensie miastem-muzeum z bardzo długą historią, od okresu cesarstwa rzymskiego aż do dnia dzisiejszego. W Europie środkowej Trogir uważa się za jedno z najlepiej zachowanych miast romańsko - gotyckich, przez co jest wyjątkowe, a tym samym szczególne. Na starówce w Trogirze znajduje się zamek i wieża, wszystko otoczone murami obronnymi (UNESCO); szczególnej wartości temu miastu dodaje katedra sv. Lovre i dzieło na jej portalu, autorstwa sławnego dalmatyńskiego mistrza z XIII wieku - Radovana. Okolica Trogiru to urzekające wybrzeże, škoj (włoskie: scoglio, stroma skała, skaliste wybrzeże morskie), z mnóstwem wysp i wysepek, urokliwym, czystym, błękitnym morzem i słońcem, dzięki którym Trogir jest destynacją turystyczną na Adriatyku, której nie można ominąć. /więcej fotografii/

Makarska ( 15 000 mieszkańców) położona u podnóża gór Biokovo w naturalnym porcie zamykanym przez półwyspy-od strony pd-wsch przez Osejava, od strony pn-zach św. Piotra. Makarska jest turystycznym, ekonomiczno-kulturalnym centrum Makarskiej Riwiery. Znajduje się tutaj przystań promowa na wyspę Brac. Rdzeniem Makarskiej jest stare miasto urządzone w śródziemnomorskim stylu. Nowa część posiada mnóstwo hoteli, willi, sklepów, restauracji. Słynna, piękna plaża o nazwie Donja Luka na skraju lasu piniowego rozciąga się na szerokości 1500 metrów z niepowtarzalnymi, piaskowymi zatoczkami. Niezwykłe wrażenie robi tutaj wspaniała nadmorska promenada palmowa. /więcej fotografii/