Klasztor i Kościół Bernardynów

Ruiny synagogi

Cmentarz wojskowy

Park pałacowy

Ratusz

Kościół parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny

Ruiny browaru

Muzeum Historyczne w Dukli

Kirkuty Żydowskie w Dukli

Wzgórze 534

       Dukla - miasto (ok. 2 000 mieszkańców) w dolinie Jasiołki w Beskidzie Dukielskim. Miasto założone w XIV w. na tzw. "trakcie węgierskim" wiodącym z północy na południe Europy. W XVI w. Dukla była ważnym ośrodkiem gospodarczym, znanym szczególnie z handlu winem. W XVIII w. stanowiła centrum włości możnego rodu Mniszchów. Została zniszczona podczas wojen w 1915 r., a szczególnie w 1944 r. w czasie walk o Przełęcz Dukielską. Po II wojnie światowej miasto zostało odbudowane. Zabytki: kościół parafialny z XVIII w.; klasztor Bernardynów z XVIII w.; kilka domów mieszkalnych i ratusz z XVIII, XIX w.; otoczony pięknym i rozległym parkiem dawny pałac Mniszchów z XVI-XVIII w. (obecnie muzeum historyczne); na skraju miasta pomnik bitwy o Przełęcz dukielską oraz cmentarz żołnierzy radzieckich i czechosłowackich poległych w 1944 r. Dolina Śmierci - odcinek doliny rzeczki Iwełki położony między masywami Danii (696 m n.p.m.) i Chyrowej (695 m n.p.m.) w rejonie miejscowości Głojsce, Iwla i Chyrowa. W końcem lata 1944 r. w trakcie bitwy o Przełęcz Dukielską wojska radzieckie toczyły tu szczególnie ciężkie walki z hitlerowcami, zaciekle broniącymi słynnej "Karpathenfestung". Jeszcze wiele lat po wojnie dolina w rejonie wsi Iwla nosiła ślady wielkiego pobojowiska, które ludność nazwaną Doliną Śmierci.  Więcej o walkach o Przełęcz Dukielską znajdziesz tutaj. W 1997 roku w miejscowości Dukla przebywał Jan Paweł II. Wizyta papieża Jana Pawła II w Dukli miała bezpośredni związek z kanonizacji bł. Jana z Dukli, o którą zabiegali OO. Bernardyni. Pierwsze oficjalne zaproszenie do Dukli otrzymał Ojciec Święty z rąk ówczesnego burmistrza Zygmunta Nowaka, w 1994 roku, podczas pielgrzymki do Watykanu przedstawicieli Stowarzyszenia Gmin Małopolska. /więcej o pielgrzymce Jana Pawła II do Dukli w 1997 roku/ 

O tym, że w Dukli był browar wiedzą chyba wszyscy. Świadczą o tym dobitnie stojące do dzisiaj mury tego budynku. Usytuowany nad Dukiełką, przy jej ujściu do Jasiołki świadczy również o jakości wody, jako że wodę potrzebną do produkcji piwa czerpano właśnie z tej rzeki. /więcej o browarze/

Szlak architektury drewnianej rozpoczynający się na Słowacji, a kończący się w Województwie Małopolskim. Na dukielszczyźnie przebiega przez miejscowości: Jaśliska - Olchowiec - Zyndranowa - Wietrzno Szlak świątyń karpackich rozpoczynający się na Słowacji. Na dukielszczyźnie przebiega przez miejscowości: Jaśliska - Olchowiec - Zyndranowa - Wietrzno.

 

Miejsca godne odwiedzenia to:

• Muzeum Historyczne - mieszczące się w dawnym Pałacu Mniszchów, osiemnastowiecznych właścicieli miasta, na trwałej zapisanych w historii Dukli. Muzeum posiada wprost zapierającą dech w piersiach ilość eksponatów związanych przede wszystkim z "operacją dukielską" (warto zwrócić uwagę na topograficzne mapy z II wojny światowej). Na dziedzińcu muzeum ekspozycja radzieckiej broni ciężkiej. W pierwszy weekend lipca organizowane są dni otwarte muzeum. /więcej/

• Klasztor i Kościół Bernardynów - Kościół wzniesiono w latach 1761-1764. Znajdują się w nim relikwie Św. Jana z Dukli przeniesione ze Lwowa w1974 r. /więcej/

• Kościół parafialny p.w. Św. Marii Magdaleny - z roku 1765, określany jako "perła rokoko". W południowej kaplicy znajduje się słynny nagrobek Marii Amalii z Bruhlów Mniszchowej (1736-1772) dłuta Jana Obrockiego ze Lwowa. /więcej/

• Dukielskie zabytkowe kamieniczki i Ratusz - z początku XVII wieku przebudowany na neogotycki w XIX wieku. Na elewacji zachodniej zachowały się "Trąby Jordanów" - herb Dukli. /więcej/

•  Ruiny synagogi - wzniesionej w drugiej połowie XVIII wieku. Przed II wojną św. większość mieszkańców Dukli stanowili Żydzi. Synagogę spalili Niemcy w 1940 r. Zachowały się mury do wysokości dachu. /więcej/

• Cmentarz żydowski (kirkuty) - stary i nowy, znajdują się one przy Ul. Trakt Węgierski. Stary cmentarz jest bardzo zarośnięty /więcej fotografii/ , nowszy ogrodzony niskim murowanym murkiem w nieco lepszym stanie /więcej fotografii/, jednak większość nagrobków (maceb) jest zaniedbanych.

• Cmentarz wojskowy - położony za Klasztorem i Kościołem Bernardynów. Spoczywa tu ok. 10 tys. żołnierzy radzieckich i czechosłowackich poległych w czasie bitwy o Przeł. Dukielską. /więcej/

• Park pałacowy - w stylu francusko-saskim, założony w XVIII wieku. Uwagę zwraca imponująca aleja lipowa a także liczne drzewa egzotyczne m.in.: miłorzęby, tuje, czarne sosny. /więcej/

Szlaki piesze:

• Czerwony (beskidzki): Chyrowa (wieś) -Chyrowa (695 mn.p.m.) - Pustelnia św. Jana z Dukli-Nowa Wieś - Cergowa (716 mn.p.m.)- Lubatowa

• Niebieski (graniczny): Huta Polańska - Barwinek - Kiczera Telepkowa (534 m n.p.m.) - Jałowa Kiczera - Czeremcha - Kamień (857 m n.p.m.)

• Zielony: Barwinek - Kiczera Telepkowa - Zyndranowa - Czerwony Horb - Ostra (687 m n.p.m.) - Stasianie - Tylawa - Dziumdź (586 m n.p.m.) - Mszana - połączenie z głównym beskidzkim (czerwonym) na Kamionce (673 mn.p.m.)

• Żółty: Dukla - połączenie z głównym beskidzkim (czerwonym) w masywie Chyrowej (695 m n.p.m.)

• Żółty: Olchowiec - Wilsznia - Smereczne - Tylawa,

• Żółty: Dukla - Zakluczyna - Cergowa (716 m n.p.m.) - Zawadka
  Rymanowska - Piotruś (728 m n.p.m.) - Stasianie - Lipowicc - Kamień (857 m n.p.m.) - Jaśliska

Trasy rowerowe:

• Znaki czerwone: Dukla - Teodorówka - lwia - Chyrowa - Mszana -Tylawa - Trzciana - Nowa Wieś - Lipowica - Dukla.

• Znaki zielone: skrzyżowanie dróg w Mszanie - Ropianka - Olchowiec - Wilsznia - Smereczne - skrzyżowanie dróg w Tylawie.

•  Znaki niebieskie: Mszana - Pustelnia św. Jana

Ścieżki przyrodnicze i historyczne:

•  Do Złotej Studzienki: Zakluczyna - Złota Studzienka - Zakluczyna

•  Przełom Jasiołki: Stasianie - Rezerwat Przełom Jasiołki - Stasianie.

• Ścieżka Historyczno - Krajobrazowa "Na Węgierskim Trakcie" zaczynająca się w Szklarach.

• Ścieżka Ekologiczno - Historyczna na terenie miasta Dukla.

źródła:

Michał Zatorski
Własne